Boodschappenlijstje
Laat ik beginnen met een boodschappenlijstje voor de kerstboom waarop, naast nog andere zaken, 4 meter kralenketting (u weet wel, met van die zilverkleurige papieren balletjes) en 4 kerstballen vermeld staan. De betekenis van het getal 4 is in die beide gevallen geheel verschillend. Bij 4 meter kralenketting gaat het over een ketting met een lengte die met een beperkte nauwkeurigheid in ligt tussen bijvoorbeeld 3,95 en 4,05 meter, afhankelijk van de accuratesse van de winkelbediende die, zwaaiend met een houten stok van 1 meter, de kralenketting van een haspel afwikkelt en doorknipt. Bij 4 kerstballen denken we aan een aantal kerstballen dat volmaakt nauwkeurig is bepaald en precies het midden houdt tussen 3 kerstballen en 5 kerstballen.
Meetgetallen en telgetallen
Het getal 4 bij de kralenketting wordt door wiskundigen een "reëel getal" genoemd, het getal 4 bij de kerstballen is een "natuurlijk getal". Dit vakjargon zegt de leek weinig, daarom geef ik de voorkeur aan de benamingen "meetgetal" resp. "telgetal". Meetgetallen zijn geschikt om te meten (beter gezegd: om het resultaat van een meting weer te geven), telgetallen zijn geschikt om te tellen en te nummeren. Ik herinner me dat mijn wiskundedocent wanhopig werd door ons aanvankelijke onbegrip voor dit aspect van de getaltheorie; hij verzuchtte hoe jammer het was dat we voor telgetallen en meetgetallen dezelfde notatie gebruiken, ze hebben namelijk niets met elkaar te maken. In de zin: Hier staan twee flessen met elk twee liter frisdrank is de betekenis van de beide woorden twee totaal verschillend, bij de flessen staat een telwoord en bij de hoeveelheid frisdrank per fles staat een in letters geschreven meetgetal. Daar is niets aan te doen, we zullen moeten leven met de homonieme benaming van meetgetallen en telgetallen en ons best doen ze toch goed uit elkaar te houden. Daarom heb ik in dit stukje de meetgetallen cursief geschreven en de telgetallen rechtop. Een niet-geheel getal zoals 23,67 is een meetgetal, telgetallen zijn altijd geheel.
In geval van twijfel helpt meestal de volgende ezelsbrug:
je kijkt naar het gemeten of getelde object;
staat dat in het enkelvoud dan is het een meetgetal,
staat dat in het meervoud dan is het een telgetal.
Deze oude auto heeft ruim 200000 kilometer gereden - Eindhoven heeft ruim 200000 inwoners.
Bron: Sikko Argelo, Eindhoven, 24-12-1999
Geen opmerkingen:
Een reactie posten